Kolejna wyprawa na Mokotów. Poprzednio byłem tu 25 maja 2013, gdy pojechałem zobaczyć istniejące wówczas jeszcze budynki Liceum św. Augustyna. Chociaż warto też spojrzeć na moja mokotowską wycieczkę z 27 maja 2012, gdy krążyłem po ulicach w pobliżu Rakowieckiej i Madalińskiego. Na początek dzisiejszej wyprawy budynek centrali telefonicznych przy ulicy Dąbrowskie go 30 (przed wojną ulica Szustra). Projekt zbudowanego w 1936 roku budynku sporządził Ludwik Krakowski. W literaturze można napotkać sytuacje, gdy projekt tego budynku przypisywany jest małżeństwu Szymona i Heleny Syrkusów. Jest on faktycznie podobny do ich twórczości, choćby ze względu na wstęgi okien. Jednak ich dziełem nie jest.

Telefony na Mokotowie © oelka

Nie wiem jaką pojemność miała przedwojenna centrala w budynku na Dąbrowskiego. Mogła być to centrala automatyczna typu SALME firmy Ericsson. Bo takie centrale użytkowała Polska Akcyjna Spółka Telefoniczna (PAST). W każdym razie stworzony wówczas podział numeracji telefonów na dzielnice Warszawy w układzie 5/6 cyfrowym przetrwał do dzisiaj. Z tego co zauważyłem w danych teleadresowych z 1937 roku numery mokotowskie, podobnie jak śródmiejskie były pięciocyfrowe zaczynające się zazwyczaj od "8" lub "9".

I widok w przeciwną stronę do Wiktorskiej. Na pierwszym planie skrzyżowanie z Odolańską. Blok zamykający tę część ulicy Bałuckiego stoi już za Wiktorską. Jest jeszcze druga część ulicy Bałuckiego od Racławickiej po Ursynowską. W zamierzeniach przedwojennych ulica miała mieć ciągłość, ale nic z tego nie wyszło. W efekcie tego za Wiktorską widać blok z lat 70. zamiast dalszego ciągu ulicy.

Skoro już pojawiła się Wiktorska, to pojechałem tam ze względu na dom Józefa Kamlera przy Wiktorskiej 17. Właściciel był przedsiębiorcą działającym w branży sanitarnej. Jego obecny wygląd zawdzięczamy przebudowie z lat 1938-39 wykonanej według projektu Jan Koszczyc - Witkiewicza. Budynek nosi też liczne ślady ostrzału z okresu wojny i szczególnie Powstania Warszawskiego. Podobne ślady posiada willa przy Naruszewicza 10, prezentowana 24 sierpnia 2013.

Pierwotnie był to dom w stylu willowym z wysoką sutereną, piętrowy z mansardą. Przebudowany został w sposób charakterystyczny dla Witkiewicza. Tą charakterystyczną cechą były oblicowanie narożników i krawędzi otworów okiennych cegiełką elewacyjną. Dla porównania warto zobaczyć dom własny Witkiewicza, znajdujący się również na Mokotowie, lecz w bardziej willowej okolicy przy zbiegu Pilickiej i Naruszewicza. Nie dotarłem tam dzisiaj, lecz w maju, stąd ta soczysta zieleń na zdjęciach. Poniżej widok od strony ulicy Pilickiej.

Willa Witkiewicza przy Naruszewicza 20 powstała również w latach 1938-39. Mnie taka architektura kojarzy się, może nie słusznie, ale z niemieckim modernizmem.
Tymczasem wróćmy na Wiktorską, gdzie dokładnie na przeciwko domu Kamlera, można zobaczyć częściowo otynkowany dom pod numerem 22. Budynek jest przedwojenny, jednak zapewne nie doczekał się elewacji przed wojną. Obecnie zaś jego właściciel, jakim zapewne jest wspólnota mieszkańców powoli, w miarę możliwości próbują nadrabiać zaległości.

A na koniec jeszcze ulica Racławicka. W planach jakie istnieją od wielu lat jest to szeroka arteria łącząca Trasę Siekierkowską przez ulice Beethovena i Dolną z Ochotą i dalej do Trasy Mszczonowskiej, na Wolę. Jak na razie poszerzono tylko odcinek pomiędzy Żwirki i Wigury, oraz Wołoską. Pomiędzy Wołoską i al. Niepodległości jeszcze nie tak dawno była to gruntowa droga wzdłuż jednego z najstarszych ogrodów działkowych. Natomiast jej początkowy odcinek podczas budowy osiedla w latach 50.otrzymał rezerwę na potrzeby poszerzenia ulicy. Jednak w tej rezerwie znajdują się trzy obiekty. Pod numerem 31 znajduje się warszawska siedziba Karmelitów Bosych. Karmelici swój klasztor w Warszawie zbudowali w 1639 roku, przy Krakowskim Przedmieściu 52. Klasztor uległ kasacie w 1864 roku. Gdy władze carskie postanowiły ukarać zakonników za udział w Powstaniu Styczniowym. Od tego czasu budynki klasztorne i kościół Wniebowzięcia NMP i św. Józefa Oblubieńca należą do Archidiecezji Warszawskiej. W gmachu poklasztornym znajduje się Wyższe Seminarium Duchowne. Natomiast Karmelici w 1944 roku założyli klasztor na Mokotowie, przy ulicy Czeczota. Po zniszczeniu go w czasie Powstania, przenieśli się na Ursynowską, a w 1947 roku do obecnej siedziby przy Racławickiej 31.  Tu mieści się klasztor oraz kaplica. Willę tę zaprojektował Julian Puterman-Sadłowski dla swojego kolegi, rzeźbiarza Antoniego Miszewskiego. Dom własny Juliana Putermana-Sadłowskiego znajduje się tuż obok. Jest opuszczony i popada w ruinę.

Obok klasztoru znajduje się jeszcze budynek pod numerem 29B. Kolejny budynek na środku projektowanej ulicy znajduje się pod numerem 17, przy narożniku z ulicą Tenisową. To również modernistyczny dom z okresu międzywojennego. Po prawej stronie widać mocno podniszczony dom przy ulicy Tenisowej 8. Latem, w sierpniu dotarł w jego pobliże podczas swojego przejazdu przez Śródmieście i Mokotów  teich.

Zaczęło się ściemniać, więc powoli zakończyłem moja popołudniową wycieczkę. przez Mokotów. Dość sporo ciekawych informacji można znaleźć, jeśli ktoś ma konto na Facebooku, na stronie Architektura Mokotowa - https://www.facebook.com/architektura.mokotowa .

Jako, że cały czas nadrabiam zaległości teraz z listopada, więc teraz wracając do dnia dzisiejszego życzę wszystkim czytającym jak najlepszego roku 2014, który właśnie się rozpoczyna.