Marszałkowska - pl. Konstytucji - Waryńskiego - Nowowiejska - al. Wyzwolenia - Sempołowskiej - al. Armii Ludowej - pl. Na Rozdrożu - Aleje Ujazdowskie - Agrykola - Myśliwiecka - Rozbrat - Górnośląska - Czerniakowska - Wilanowska - Solec - Dobra - Smulikowskiego - Tamka - Wybrzeże Kościuszkowskie - Wybrzeże Gdańskie - Wenedów - Most Gdański - Starzyńskiego - Darwina - Młota - Szanajcy - Namysłowska - Szymanowskiego - Dąbrowszczaków - Inżynierska - Wileńska - Szwedzka - Kosmowskiej - Grodzieńska - Białostocka - Nieporęcka - Ząbkowska - Markowska - Kijowska - Lubelska - Grochowska - Lubelska - al. Wedla - Międzynarodowa - Angorska - Saska - Irlandzka - Walecznych - Dąbrowiecka - Obrońców - Poselska - Zwycięzców - Wał Miedzeszyński - Wybrzeże Szczecińskie - Most Świętokrzyski - Wybrzeże Kościuszkowskie - Jaracza - Solec - al. 3 Maja - Kruczkowskiego - Park Kultury - Hoene-Wrońskiego - Hopfera - Agrykola - Al. Ujazdowskie - Sempołowskiej - al. Wyzwolenia - Nowowiejska - Waryńskiego - Śniadeckich - Nowowiejska - Waryńskiego - pl. Konstytucji - Koszykowa - Lwowska - Poznańska - Wilcza - Emilii Plater - Koszykowa - Piękna

Mając sprawę do załatwienia na Pradze, wracałem nieco inną drogą niż jechałem na Białostocką, przez Kamionek. Skrzyżowanie Grochowskiej, Lubelskiej i Zamoyskiego gościło już kiedyś na blogu. Było to 20 maja 2012 roku. Pokazałem wówczas kamienicę przy Grochowskiej 354, na rogu Lubelskiej, graniczącą z piekarnią "Lubelska". Jeszcze raz zagościło to miejsce 28 listopada 2013 roku, gdy pokazałem archiwalne zdjęcie kamienicy Dmowskich przy narożniku Zamoyskiego i Lubelskiej. Tym razem trzecie podejście do tego miejsc i kolejny narożnik Lubelskiej i Grochowskiej.

Kościół na Kamionku © oelka

Kamionek, Kamion to nazwy pochodzące zapewne od Kamienia. Wiadomo, że Kamion istniał już w XI i XII wieku. Z czasem wyodrębniły się z jego obszaru osady Targowe i Skaryszew.
Kamion otrzymał też własną parafię i cmentarz. Stało się to na przełomie XIII i XIV wieku. Kościół i parafia za patrona otrzymały św. Stanisława Biskupa. Trudne czasy wojen, szczególnie Potop Szwedzki, podczas którego kościół został zniszczony. Nie doczekał się niestety odbudowy. Został rozebrany w roku 1775. Pozostał cmentarz użytkowany do roku 1887, gdy w związku z otwarciem nowego cmentarza na Bródnie cmentarz na Kamionku został zamknięty. Od tego czasu nie było tu już nowych pogrzebów. Natomiast w przeciwieństwie do innych tego typu cmentarzy nie został zlikwidowany. Do cmentarza jeszcze wrócimy. Najpierw zajmijmy się kościołem.
Po rozbiórce zniszczonego kościoła św. Stanisława w 1775 roku i przeniesieniu parafii do pobliskiego Skaryszewa pozostał tu tylko cmentarz. Do XX wieku dotrwała drewniana kaplica - kostnica, którą w majową noc 1912 roku okoliczni mieszkańcy rozbudowali stawiając władze carskie niechętne budowie nowej świątyni przed faktem dokonanym. W tym też czasie papież Pius X pobłogosławił kamień węgielny na potrzeby budowy nowego kościoła pod wezwaniem Bożego Ciała na terenie Kamionka. Pod tym wezwaniem reaktywowano parafię w roku 1917. 13 sierpnia 1920 roku w drewnianym kościele,  rozbudowanym z kaplicy cmentarnej w 1912 roku ksiądz Ignacy Skorupka, jako kapelan 236 pułku  piechoty spowiadał żołnierzy. Nazajutrz sam zginał pod Ossowem w czasie bitwy, która była pierwszą przegraną bitwą Armii Czerwonej podczas walk w okolicach Warszawy. Bitwa toczyła się w dniach 13-14 sierpnia 1920 roku. Następnego dnia atak wojsk polskich znad Wieprza spowodował wycofanie się Armii Czerwonej. Ten manewr był dziełem sztabu Piłsudskiego. Pod rozkazami podpisał się generał Tadeusz Rozwadowski, który był zapewne w znacznej części autorem tego uderzenia. Środowiska prawicowe nieznoszące Piłsudskiego chętnie przyjęły natomiast określenie wymyślone przez działacza narodowego Stanisława Strońskiego. Stroński porównał bitwę warszawską do walk w 1914 roku w okolicach Paryża nazwanych cudem nad Marną. Bitwę w okolicach Warszawy nazwał więc cudem nad Wisła. Co podchwycili wrodzy Piłsudskiemu narodowcy. To określenie dość nieźle pasowało też Kościołowi do 15 sierpnia i Święta Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. To też wpłynęło na budowę nowego kościoła na Kamionku, który otrzymał jako patronkę Matkę Boską Zwycięską i stał się votum Warszawy za zwycięstwo. Czyli faktycznie pomnikiem upamiętniającym tę bitwę.
Kościół zaprojektował Konstanty Jakimowicz. Znany nam już choćby z projektów budynków stacyjnych kolei wąskotorowej Most - Karczew, której trasa prowadziła do 1952 roku ulicą Zamoyskiego i Grochowską. O tej kolei pisałem 3 listopada 2013 roku. Nowa świątynia powstała w latach 1929-31. Łączy modernizm z elementami architektury romańskiej. 8 września 1929 roku ks. kardynał Aleksander Kakowski poświęcił kamień węgielny pod nową świątynię, która jako wotum wotum bitwy z 1920 roku otrzymała jako patronkę Matkę Boską Zwycięską. Pierwszą Mszę odprawiono w nowym kościele 15 sierpnia 1931 roku. W stosunku do projektu, którego wizualizację można zobaczyć na stronie fundacji Warszawa1939.pl, nie zbudowano mierzącej według planów pięćdziesiąt metrów dzwonnicy oraz krużganków łączących dzwonnicę z kościołem i plebanią. W końcu lat 30. w ołtarzu głównym umieszczono tryptyk przedstawiający Matkę Boską Zwycięska na polu bitwy w okolicy Radzymina, pędzla Bronisława Wiśniewskiego.
W lutym 1944 roku proboszczem parafii w miejsce kierującego nią od 1933 roku księdza prałata Feliksa de Ville został ks. prof. dr hab. Eugeniusz Dąbrowski. Był uznanym biblistą. W czasie gdy na lewym brzegu Wisły trwało Powstanie Warszawskie, Niemcy przymierzali się do wysadzenia w powietrze kościoła na Kamionku. Dzięki zabiegom ks. Dąbrowskiego, udało się uratować świątynię przed zniszczeniem. 
Po wojnie ks. Dąbrowski wspierał PAX. O tym stowarzyszeniu wspomniałem przy okazji opisu rozebranego gmachu Liceum św. Augustyna prowadzonym przez Stowarzyszenie PAX, który umieściłem 25 maja 2013 roku. W latach 1951-1953 był wiceprzewodniczącym Komisji Intelektualistów i Działaczy Katolickich przy Polskim Komitecie Obrońców Pokoju. Można go więc zaliczyć z tego powodu do grupy tzw. "księży patriotów". W ten sposób nowa władza nazywała grupę księży, która włączyła się w działalność polityczną po stronie nowej władzy, posuwając się nawet do krytykowania władz kościelnych. Władze miały nadzieję, że dzięki tej grupie uda się uniezależnić kościół w Polsce od Rzymu i dzięki temu mieć większy wpływ na polskie społeczeństwo. Ks. Dąbrowski wycofał się z tej działalności po aresztowaniu prymasa Wyszyńskiego. Zerwał wszelkie kontakty z tym ruchem. Gdy zmarł w 1970 roku, przy jego trumnie modlił się ks. prymas Wyszyński, który w swoim późniejszym wystąpieniu wysoko ocenił zmarłego proboszcza i jego dorobek naukowy w dziedzinie biblisktyki.
Ksiądz Dąbrowski był autorem przekładu Nowego Testamentu w głównej mierze na podstawie spisanej przez św. Hieronima po łacinie Wulgaty oraz tekstów w językach oryginalnych. Do czasu przekładu Starego i Nowego Testamentu znanego jako Biblia Tysiąclecia tłumaczenie Dąbrowskiego wykorzystywane było w liturgii.
Po powołaniu nowej diecezji Warszawsko-Praskiej kościół Matki Boskiej Zwycięskiej został podniesiony do godności konkatedry, a jego patronka stała się patronką nowej diecezji.

Niezmiernie interesujący jest teren otaczający kościół jest to jedyny w Warszawie cmentarz z ciągłością istnienia sięgającą XIII wieku. W pobliżu kościoła znajduje się drewniana dzwonnica. Powstała najprawdopodobniej w 1817 roku.

Cmentarz jest miejscem pochówku między innymi poległych w bitwie ze Szwedami w 1656 roku, żołnierzy powstania kościuszkowskiego w tym Jakuba Jasińskiego i  generała Tadeusza Korsaka. Spoczęli tu również żołnierze polegli podczas bitwy pod Grochowem w 1831 roku. Większość zachowanych grobowców pochodzi z XIX wieku. Na zdjęciu widoczny krzyż i cztery tablice związane z pochówkami zmarłych z rodziny Skorynów z 1827 oraz lat 60. i 70. XIX wieku.

Od 1938 do 1952 roku parafia Bożego Ciała i kościół Matki Boskiej Zwycięskiej był związany z moimi bliskimi, którzy w tym czasie mieszkali przy Grochowskiej, na terenie tej parafii. Co ciekawe, już po wojnie księża z parafii Bożego Ciała uczyli religii w Państwowym Praskim Gimnazjum i Liceum Żeńskim, przy Kawęczyńskiej 12 mimo, że jest to teren innej parafii - Najświętszego Serca Jezusowego. O tej szkole pisałem 15 września 2012 roku, gdy pojechałem przez Pragę, Szmulowiznę i Michałów aż do stacji Warszawa Wschodnia.
Na koniec widok spod kościoła na Jeziorko Kamionkowskie. Na drugim brzegu znajduje się Park Paderewskiego. To bardzo ciekawy teren i patrząc do regulaminu parku możliwy do przejechania na rowerze. Ale o tym już innym razem. 

O tym, że nikt nie pamięta o kościele Matki Boskiej Zwycięskiej jako votum, za wygraną wojnę można się było przekonać ostatnio, gdy pojawił się pomysł budowy łuku tryumfalnego dla uczczenia tego sukcesu militarnego II Rzeczypospolitej.