Marszałkowska - pl. Konstytucji - Waryńskiego - Nowowiejska - al. Wyzwolenia - Sempołowskiej - al. Armii Ludowej - pl. Na Rozdrożu - Aleje Ujazdowskie - Agrykola - Hopfera - Hoene-Wrońskiego - Park Kultury - Kruczkowskiego - Topiel - Browarna - Karowa - Wybrzeże Kościuszkowskie - Wybrzeże Gdańskie - Wenedów - Most Gdański - Starzyńskiego - Darwina - Namysłowska - Starzyńskiego - 11 Listopada - Odrowąża - Cm. Bródzieński - Odrowąża - 11 Listopada - Starzyńskiego - Namysłowska - Szymanowskiego - Dąbrowszczaków - Brechta - Jagiellońska - Starzyńskiego - Most Gdański - Wenedów - Wybrzeże Gdańskie - Wybrzeże Kościuszkowskie - Jaracza - Solec - al. 3 Maja - Kruczkowskiego - Park Kultury - Hoene-Wrońskiego - Hopfera - Agrykola - Al. Ujazdowskie - Sempołowskiej - al. Wyzwolenia - Nowowiejska - Waryńskiego - Śniadeckich - Nowowiejska - Waryńskiego - pl. Konstytucji - Marszałkowska

 Poprzednio czyli 8 czerwca 2014 roku, pisałem o Nowej Pradze i dzisiaj również. Poprzednio była to ulica Stalowa za skrzyżowaniem ze Szwedzką. Tym razem inne miejsce. Jest taki budynek przy Starzyńskiego, który stoi pod kątem do ulicy, szczególnie powinni to zauważyć ci, którzy korzystając z dopuszczalnej prędkości na ulicy Starzyńskiego wynoszącej 70km/h jadą po chodniku, wyboru specjalnie nie mają gdyż DDR zakręca w Namysłowską. Od Namysłowskiej do Odrowąża jest dziura w infrastrukturze, chętnie wykorzystywana przez mundurowych w rejonie przejść dla pieszych. Nasz dzisiejszy bohater po przebudowie i poszerzeniu ulicy Starzyńskiego znalazł się niemal na jezdni. Jego obecny adres to ulica Starzyńskiego 12. Kiedyś posiadał inny adres: 11 Listopada nr 15. Wynikało to z faktu, że powstał znacznie wcześniej niż ulica przy której obecnie jest obecnie zlokalizowany.

Kwaterunek wojskowy przy Starzyńskiego © oelka

Miejsce w którym się znajduje od czasów carskich było terenem zajmowanym przez wojsko. Bliżej ulicy Jagiellońskiej, gdzie obecnie stoją bloki osiedla "Praga III" z lat 1961-66, znajdowały się magazyny wojskowe. Prowadzące do nich bocznice zaczynały się od stacji Warszawa Wileńska Marki, mijały zakłady Schichta przy Szwedzkiej, przecinały ulice 11 Listopada i rozdzielały się pomiędzy poszczególne magazyny. Tuż za domem, który dzisiaj opisuję, w miejscu południowej jezdni ulicy Starzyńskiego od 1943 roku do 1958 znajdowała się wąskotorowa łącznica pozwalająca na przejazd z kolei jabłonowskiej na linię kolei mareckiej. W latach 1958-59 zbudowano tu wąską jezdnię ulicy Starzyńskiego oraz trasę tramwajową łączącą Bródno przez Most Gdański ze Śródmieściem, Żoliborzem i Wolą. O Moście Gdańskim i jego kolejowym sąsiedzie pisałem 23 października 2013 roku.
Co ciekawe do ulicy Starzyńskiego stoi faktycznie tyłem. Elewacja frontowa znajduje się bowiem od strony południowej.

Wojsko Polskie tak jak wszystkie instytucje i służby państwowe tworzone było w okresie międzywojennym od podstaw. Problem wojska było zapewnienie miejsc zamieszkania dla zawodowych żołnierzy. Najczęściej nie można było liczyć na władze lokalne miast i miejscowości, gdzie stacjonowało wojsko. Dlatego też zdecydowano się na budowę własnych domów ze służbowymi mieszkaniami. Część inwestycji rozpoczęto przed powołaniem w 1927 roku Funduszu Kwaterunku Wojskowego. Do tych budynków należał też zapewne dom przy Starzyńskiego. Powstał bowiem z inicjatywy Departamentu Budownictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych. Do jego budowy wykorzystano, aby nie tracić pieniędzy na wykup, grunty państwowe, stąd lokalizacja na terenie należącym do wojska.
Projekt sporządził Juliusz Dzierżanowski. Z punku widzenia historii Warszawy, to ciekawa postać. Urodził się na Ukrainie w Czernowie 22 lutego 1873 roku. Zmarł 24 kwietnia 1944 roku w Krakowie. Studiował w Kijowie i Petersburgu. Od 1900 roku pracował w Warszawie. Do 1903 roku, jako praktykant w biurze projektowym K. Wojciechowskiego, potem jako architekt miejski. Od 1918 do 1920 roku pełnił funkcję Naczelnika Budownictwa w Warszawie, czyli był faktycznie naczelnym architektem Warszawy. W latach 1920-30 prowadził własną pracownię architektoniczną. W latach 1930-36 pracował w Ministerstwie Komunikacji. Od 1937 roku był na emeryturze. Poza budynkiem przy Starzyńskiego jest autorem między innymi projektu hali targowej na Koszykach, przy ulicy Koszykowej. Także zajezdni tramwajowej przy Kawęczyńskiej, oraz budynku frontowego dawnej zajezdni przy Inżynierskiej. Te dwa obiekty, leżące również na Pradze, pojawiły się w moim wpisie z 15 września 2012 roku. 
Wróćmy jednak do budynku przy Starzyńskiego. Budowę zakończono w roku 1928. Prace prowadziła firma "Inż. Jan Weber" z Warszawy. Kanalizację i wodociągi montowała firma "Kamler". Budynek przeznaczony został dla zawodowych podoficerów oraz ich rodzin. Jak już wspomniałem inicjatorem budowy był Departament Budownictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych. Od sierpnia 1927 roku rozpoczął działalność Fundusz Kwaterunku Wojskowego, który przejął obok wielu innych również i opisywany budynek. W budynku przewidziano umieszczenie 40 mieszkań z 92 izbami. Większość stanowiły mieszkania posiadające pokój z kuchnia. Było też kilka dwupokojowych. Powierzchnia ich wynosiła od 26 do 49 metrów kwadratowych.  Ciekawym elementem było zapewnienie światła dziennego do łazienek i toalet, poprzez budowę wewnątrz trzech bardzo małych podwórek-szybów do których przebite były okna z pomieszczeń sanitarnych. Z planów wynika, że szyby były od góry osłonięte świetlikami zabudowanymi w dachu budynku. Dom posiada cztery klatki schodowe. Dwie umieszczone zostały w bocznych ścianach szczytowych, a dwie środkowe po północnej stronie domu. Plany budynku, oraz rzuty elewacji północnej opublikowane zostały w czasopiśmie Architektura i Budownictwo nr 2/3 z 1929 roku.

Budynek, mimo bliskości linii kolejowej i obiektów wojskowych przetrwał II wojnę światową, bez większych zniszczeń. Nie jest to pierwszy dom Fundusz Kwaterunku Wojskowego, który pojawia się u mnie na blogu. 9 marca 2014 roku oraz 7 sierpnia 2013 roku, prezentowałem dwa z trzech identycznych bloków FKW, jakie zbudowano w Polsce według jednego projektu Kazimierza Tołłoczki: dwa w Warszawie, trzeci zaś w Gdyni przy ulicy Arciszewskich 23. W Warszawie pierwszy znajduje się niedaleko od tego przy Starzyńskiego - przy ulicy Dąbrowszczaków 4. Drugi z kolei przy ulicy 29 Listopada. Z kolei 18 lipca 2013 roku prezentowałem kolejny dom FKW, projektowany przez Tołloczkę przy Szwoleżerów. Jeszcze wcześniej, bo 13 lipca 2012 roku pokazałem blok FKW przy ulicy Solariego 5, na Ochocie autorstwa Stanisława Fiszera. Wracając jeszcze na koniec na Pragę, w okolicy znajduje się jeszcze kilka budynków FKW, które zapewne będą się stopniowo pojawiać w moich wpisach.